Budowa kolejki na Kasprowy

15 marca 1936 roku pierwszy wagonik kolejki linowej wjechał na szczyt Kasprowego Wierchu. Była to wówczas trzecia najdłuższa kolejka linowa na świecie. Powstała w błyskawicznym tempie w ciągu 277 dni, czyli 7 miesięcy, a biorąc pod uwagę ówczesne możliwości techniczne i ukształtowanie terenu był to niesamowity wyczyn.

Studia terenowe i pomiary, mające ustalić przebieg trasy, rozpoczęto wiosną 1934 – brano pod uwagę także poprowadzenie kolejki z Doliny Małej Łąki na Czerwone Wierchy. Ostateczna decyzja zapadła w lipcu 1935. Powstała spółka „Towarzystwo Budowy i Eksploatacji Kolei Linowej Zakopane – Kasprowy Wierch” popularnie zwana „Linkolkasprowy”. Udziałowcami były: Polskie Koleje Państwowe, Liga Popierania Turystyki, Polskie Biuro Podróży „Orbis”, Towarzystwo Krzewienia Narciarstwa oraz gdańska stocznia. Pomysłodawcą i motorem budowy, osobiście doglądającym postępów prac, był Aleksander Bobkowski – ówczesny dyrektor Polskich Kolei Państwowych, prezes Polskiego Związku Narciarskiego, wiceminister komunikacji, prywatnie zapalony narciarz.

Budowa kolei wywołała żywą dyskusję społeczną, po ujawnieniu projektów w marcu 1934 protestowali przeciwko niej zarówno działacze ochrony przyrody jak i 94 towarzystwa i instytucje naukowe i turystyczne. W odpowiedzi na rozpoczęcie budowy kolei i równoczesne łamanie obowiązującego wtedy prawa o ochronie lasów, o prawie budowlanym, ustawy o ochronie przyrody, ustawy o koncesjach na koleje i innych – do dymisji podała się cała ówczesna Państwowa Rada Ochrony Przyrody.

24 lipca 1925 powołano kierownictwo budowy z siedzibą w zakopiańskich Kuźnicach. Budowa była prowadzona systemem gospodarczym, w którym inwestor sam organizuje budowę, zatrudniając wykwalifikowanych rzemieślników, ponieważ żadne przedsiębiorstwo nie było w stanie przyjąć zakładanych 7 miesięcy na realizację projektu.

1 sierpnia 1935 rozpoczęto budowę od wykarczowania drogi na Myślenickie Turnie.  Wyżej położone prace były już wielkim wyzwaniem z uwagi na trudny, wysokogórski teren. Materiały budowlane dostarczano ciężarówkami na Myślenickie Turnie i wozami konnymi w okolice schroniska na Hali Gąsienicowej – dalej wynosili je na plecach tragarze, korzystając także z pomocy koników huculskich. Pod koniec października ukończono budowę 9 drewnianych podpór po których ruszyła robocza kolejka zwana trumienką, co wymagało robót minerskich, kucia w skale oraz betonowania fundamentów w ekstremalnych warunkach terenowych i atmosferycznych. Już we wrześniu spadł śnieg, jednak ciągła praca na 2-3 zmiany dawała efekty. Stan załogi wahał się od 600 do 1000 osób. Powstawały dolna, pośrednia i górna stacja kolejki. 26 lutego 1936 odbył się pierwszy kurs kolejki na dolnym odcinku z Kuźnic na Myślenickie Turnie. Wagoniki wybudowała stocznia w Gdańsku, natomiast liny – fabryka w Sosnowcu. 5 marca 1936 uznawany jest za oficjalny dzień rozpoczęcia działalności PKL na rzecz turystów i narciarzy i pierwszej w Polsce kolei górskiej. Koszt budowy kolei przekroczył 3,5 mln zł i zwrócił się jeszcze przed 1939 rokiem.

Autor(ka):