Gdyby dziś przyszło nadać jej nazwę, zamiast Czerwonego mielibyśmy zapewne „Jasny Dwór”. Po remoncie konserwatorskim sczerniała przez stulecie zabytkowa willa odzyskała dawne piękno i obecnie mieści Centrum Kultury Rodzimej.
Czerwony Dwór to jeden z najlepiej zachowanych budynków w stylu zakopiańskim. Wybudowany został w 1902 roku przez Wojciecha Roja dla Oktawii Lewandowskiej, która – być może wiedziona gorącym uczuciem do męża – od jego imienia nazwała willę „Władysławką”. Kolejna właścicielka zmieniła nazwę na „Czerwony Dwór”, prawdopodobnie od dachu krytego czerwoną dachówką. Zanim w połowie XX wieku na kilkadziesiąt lat zadomowiło się tu przedszkole, w willi mieszkał m.in. młody pianista Artur Rubinstein, Rafał Malczewski pisał swoje felietony, a Stefan Żeromski w 1918 r. urzędował tu jako prezydent istniejącej kilkanaście dni Rzeczpospolitej Zakopiańskiej.
W sierpniu 2018 roku została zakończona rewitalizacja, która rozpoczęła zupełnie nowy rozdział w dziejach budynku. W Centrum Kultury Rodzimej można zobaczyć dzieła twórców ludowych, takie jak np. tradycyjne obrazy malowane na szkle czy przepiękne instrumenty lutnicze, które nawet w ciszy zdają się leciutko grać. Zwiedzający mogą zobaczyć, jak powstają przedmioty użytkowe, a na często organizowanych warsztatach można nauczyć się tradycyjnego haftu czy robienia ozdób z bibuły. Wszystko po to, by ocalić ginące zawody na Podhalu.
Centrum utrzymuje stały kontakt z twórcami ludowymi oraz artystami i rzemieślnikami Podhala, których prace są wystawiane w specjalnej przestrzeni wystawienniczej. Tu można je podziwiać, ale także kupić. Asortyment jest bardzo szeroki, umożliwia odwiedzającym zarówno kupienie prostej i taniej pamiątki jak wartościowego dzieła sztuki. Niezależnie od wybranego produktu, możemy mieć pewność, że powstał on w pracowni na Podhalu, a nie montażowej taśmie w Chinach…
Czerwony Dwór warto odwiedzić zarówno w dzień, podziwiając piękne drewniane wnętrza, jak i w nocy. Spacerując po zmroku do środka nie zajrzymy, ale pięknie podświetlony z zewnątrz budynek stanowi atrakcję samą w sobie.
