Dama z gronostajem to kultowy obraz pędzla Leonardo da Vinci, który od maja tego roku można oglądać w Muzeum Narodowym w Krakowie. Spotkanie z tym niezwykłym dziełem to doskonały pretekst do odwiedzenia grodu Kraka.
Leonardo da Vinci miał 38 lat, gdy malował portret Cecylii. Wszechstronne wykształcenie plastyczne zyskał w warsztacie Verocchia we Florencji, lecz wiedzę w innych dziedzinach zdobywał sam. Nie studiował na żadnym uniwersytecie. W wieku 20 lat został członkiem florenckiego cechu malarzy. Jako 30-latek przybył na dwór księcia Mediolanu Ludovica Sforzy, mając już na swoim koncie kilka dzieł. Zapewne przez wzgląd na jego doświadczenie, rówieśnik Leonarda zlecił mu namalowanie portretu swojej 17-letniej kochanki – Cecylii Gallerani. Mimo wielu zalet, Sforza w 1491 roku poślubił nie ją, lecz Beatrice d’Este, córkę księcia Ferrary, z którą był zaręczony od 10 lat. Gdy w maju 1491 roku Cecylia urodziła księciu syna, pod wpływem nacisków żony oddalił ją z dworu. Rok później wydał kochankę za hrabiego Bergamini, z którym zamieszkała w pałacu Carmagnola, gdzie zawisł porter namalowany przez Leonardo.
Gronostaj, którego trzyma książęca kochanka, jest czymś więcej niż naturalnym elementem dekoracyjnym jak początkowo sądzono. Zwierzę metaforycznie łączy rozdzielonych kochanków. Symboliczna wieloznaczność obrazu stanowiła punkt zwrotny w interpretacji twórczości portretowej Leonarda da Vinci, w której historycy sztuki wcześniej nie znajdowali alegorii.
W polskie ręce Dama z gronostajem trafiła za sprawą księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, który w 1788 roku kupił go dla swojej matki. To jedno z najcenniejszych muzealiów i jedyne dzieło Leonarda da Vinci w naszym kraju. W 2011 podczas podróży po Europie obraz został ubezpieczony na 300 mln euro. Ze względu na swój niezwykły charakter i wartość jest stale obecny także w polskiej kulturze masowej, jak choćby poprzez film „Vinci” z 2004, przedstawiający historię jego zuchwałej kradzieży.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat historii obrazu? Zobacz poniższe wideo: