W piątek, 16 października w Tatrzańskim Archiwum Planety Ziemia odbędą się dwa otwarte wykłady w ramach 59. Sympozjum Speleologicznego. O godzinie 17:00 zaplanowano prelekcję poświęconą ludziom paleolitu w jaskiniach Tatr i okolic, a o 18:00 – badaniom nad jaskiniami lodowymi w Tatrach. Wstęp bezpłatny, jednak obowiązują zapisy!
17:00
„Ludzie paleolitu w jaskiniach Tatr i okolic” – dr Katarzyna Kerneder-Gubała, dr Magda Kowal
Kotlina Orawsko-Nowotarska, przez lata uważana za „pustkę osadniczą”, okazuje się jednym z kluczowych obszarów badań nad najstarszym osadnictwem w Karpatach Zachodnich. Odkrycia w Jaskini w Obłazowej i innych stanowiskach pokazały, że region ten był zamieszkany zarówno przez neandertalczyków, jak i wczesnych Homo sapiens. Analizy lokalnych surowców, zwłaszcza radiolarytu pienińskiego i tatrzańskiego, obaliły dawny pogląd o ich bezużyteczności, wskazując na bogactwo i znaczenie karpackiej prowincji surowcowej. Wyniki badań odsłaniają nowe perspektywy dla archeologii epoki kamienia w całych Karpatach.
Dr Katarzyna Kerneder-Gubała pracuje w Ośrodku Archeologii Gór i Wyżyn Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Krakowie. Jej głównym zainteresowaniem badawczym jest archeologia epoki kamienia oraz archeologia obszarów górskich. Zajmuje się w szczególności problemami skoncentrowanymi wokół tematu prehistorycznego górnictwa oraz użytkowania surowców skalnych przez najstarsze społeczności.
Dr Magda Kowal to archeolożka związana z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalizująca się w badaniach nad osadnictwem neandertalskim w Europie Środkowej. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na analizie mobilności grup neandertalskich oraz środkowopaleolitycznym wykorzystaniu i dystrybucji surowców kamiennych na obszarze Karpat oraz w regionach przyległych.
18:00
„Jaskinie lodowe – relikt przeszłości? – współczesne badania jaskiń lodowych z perspektywy Tatr” – prof. dr hab. Witold Szczuciński
Choć Tatry kojarzą się głównie z wysokimi szczytami, kryją też unikatowe jaskinie lodowe – jedyne tego typu w Polsce. Najsłynniejsza z nich, Jaskinia Lodowa w Ciemniaku, od ponad wieku przyciąga uwagę badaczy, od pionierskich pomiarów braci Zwolińskich po najnowsze analizy z użyciem skanerów laserowych, fotogrametrii czy nawet robotów kroczących! Dzięki takim badaniom wiemy coraz więcej o roli jaskiń lodowych jako wskaźników zmian klimatycznych, ale też jako wyjątkowych ekosystemów, w których rozwija się życie w ekstremalnych warunkach. W Tatrach lodowe masy, choć kruche i nietrwałe, stają się cennym zapisem historii środowiska i zmian zachodzących w naszym regionie.
Profesor dr hab. Witold Szczuciński kieruje Pracownią Geozagrożeń na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego prace łączą sedymentologię, geochemię i badania polarne. Zajmuje się szczególnie osadami i procesami klimatycznymi zapisanymi w osadach, badając katastrofy naturalne (powodzie, sztormy, tsunami) oraz ekstremalne warunki środowiskowe — zarówno w Tatrach i Polsce, jak i w odległych zakątkach świata, jak Spitsbergen, Japonia, Wietnam, czy Grenladni. Profesor Szczuciński bierze udział w wielu projektach naukowych i pełni funkcje m.in. przewodniczego Komitetu Nauk Geologicznych PAN.
🗓️ 16 października 2025 (piątek), godz. 17:00, 18:00
📍 Tatrzańskie Archiwum Planety Ziemia, u wylotu Doliny Kościeliskiej
🎟️ Udział bezpłatny, ale obowiązują zapisy
