Zakopane od dekad przyciąga artystów, myślicieli i twórców, którzy w górskim pejzażu odnajdują coś więcej niż tylko widok. Zimą 2025 roku to właśnie tutaj prowadzi kolejna artystyczna trasa – wyjazdowa wystawa DESA Unicum zatytułowana przewrotnie „Pociąg do Zakopanego”. Projekt łączy współczesną sztukę z mitologią miejsca, a jego osią jest twórczy dialog dwóch artystów: Magdaleny Berbeki i Michała Zaborowskiego.

Wystawę można oglądać bezpłatnie od 31 grudnia do 6 stycznia w Teatrze im. S.I. Witkiewicza w Zakopanem.

Zakopane jako punkt odniesienia

Nieprzypadkowo to właśnie Zakopane stało się bohaterem tej wystawy. Od końca XIX wieku miasto funkcjonuje jako ważny ośrodek życia artystycznego – porównywany do europejskich kurortów takich jak Davos, St. Moritz czy Biarritz. To tutaj tworzyli i szukali inspiracji m.in. Witkacy, Zofia Stryjeńska, Rafał Malczewski, Władysław Hasior czy Antoni Rząsa.

„Pociąg do Zakopanego” nie jest więc tylko metaforą podróży, ale opowieścią o nieustannej sile przyciągania tego miejsca – o relacji między krajobrazem, tradycją i współczesną wrażliwością.

Zakopane okiem Michała Zaborowskiego

Dla Michała Zaborowskiego Zakopane jest przestrzenią osobistą. Jego relacja z miastem sięga lat 80., kiedy – jeszcze przed studiami – sprzedawał swoje pierwsze obrazy na Krupówkach, wchodząc w świat zakopiańskiej bohemy.

Twórczość Zaborowskiego balansuje między realnością a światem mitu. Artysta operuje figurą ludzką, światłem i przestrzenią, jednocześnie sięgając po archetypy i symbole głęboko zakorzenione w kulturze. Na wystawie prezentuje cykl obrazów olejnych poświęconych „duchowi miejsca” – ludziom ulegającym urokowi gór i atmosferze miasta.

Wśród prezentowanych prac znalazły się m.in.:

• „Godzilla i górale budzą śpiących rycerzy” – ironiczne nawiązanie do legendy o rycerzach uśpionych w Giewoncie
• „Biały Miś” – portret Witkacego wpisany w popkulturowy pejzaż Krupówek
• „Stryjeńska” – hołd dla zakopiańskiej bohemy, pokazanej w góralskim stroju, z charakterystycznym przymrużeniem oka

Zakopiańskie korzenie w rzeźbach Magdaleny Berbeki

Dla Magdaleny Berbeki wystawa jest powrotem do źródeł – artystka pochodzi z Zakopanego, a jej rzeźby wyrastają z dialogu ze Szkołą Zakopiańską i lokalną tradycją. Inspiracją są podhalańskie legendy, demonologia i symbolika ludowa, jednak pozbawione dosłowności.

Berbeka sięga po brąz i kamień, tworząc formy, które łączą klasykę z nowoczesną interpretacją. W jej pracach tradycja nie jest rekonstrukcją, lecz żywym materiałem do opowieści o współczesnej tożsamości miejsca.

Na wystawie zobaczyć można m.in.:

• „Dziwożonkę z Doliny Chochołowskiej” – monumentalną rzeźbę w granicie, inspirowaną postacią leśnej istoty z górskich podań
• „Wędrującą gaździnę” – symboliczną figurę kobiety niosącej dom w pamięci, opowieściach i zwyczajach
• „Czułość hal” – kamienny hołd dla tatrzańskiej przyrody, jednocześnie surowej i delikatnej

Widoczne są tu także doświadczenia artystki zdobyte w Pietrasanta – światowej stolicy rzeźby, gdzie przez wieki pracowali mistrzowie europejskiej klasyki.

Ostatni projekt Andrzeja Świetlika

Integralną częścią wystawy jest cykl fotografii autorstwa Andrzeja Świetlika – jednego z najważniejszych polskich fotografów, współzałożyciela grupy Łódź Kaliska i portrecisty wybitnych postaci świata kultury. Był to ostatni projekt artysty, ukończony tuż przed jego śmiercią.

Fotografie powstały na tle malowanych plansz przedstawiających Tatry i wykorzystują archiwalne zdjęcia ukazujące m.in. przedwojenne Krupówki, Gubałówkę, zakopiański dworzec i górskie pejzaże. Wśród kadrów znalazły się portrety Magdaleny Berbeki i Michała Zaborowskiego – z nartami, w góralskich pelerynach, zanurzone w klimacie nostalgii i subtelnego humoru.

🗓️ 31 grudnia – 6 stycznia
🕗 Godziny otwarcia wystawy:

• 31 grudnia: 12:00–16:00
• 1 stycznia: 15:00–19:00
• 2–6 stycznia: 12:00–19:00

📍 Atelier Teatru Witkacy, ul. Chramcówki 15, Zakopane
🎟️ Wstęp: bezpłatny